Het was een fantastisch feest!
Wat was het geweldig om op 26 maart met zoveel waarderende leiders en zeer gewaardeerde collega’s bijeen te zijn bij de viering van ons 10-jarig bestaan. En gelukkig hebben we de beelden nog! De opnames van de bijdrages gaan we in de community zetten, net als de portretten van waarderende leiders uit andere werkgebieden die Joep C. De Jong heeft gemaakt. Via ons e-zine delen we graag de impressie van de middag. Die kun je terugkijken via deze link: https://youtu.be/mO1QNv3QSII
 
Aan het eind van de bijeenkomst ben ik nog ingegaan op toekomstige ontwikkelingen in het onderwijs en onze visie daarop vanuit het waarderend perspectief. Een van die ontwikkelingen is inclusiever onderwijs. Hieronder de belangrijkste punten daaruit.

Toen ik hoorde dat inclusiever onderwijs eraan kwam, was bovenstaande vraag de eerste die in mij opkwam. Hoewel het eerst voortkwam uit een wat-nu-weer-opwelling, leidt zo’n mooie vraag tot waardevolle inzichten als je er langer bij stilstaat. Het zette mijn antennes aan. Ik zag meer artikelen langskomen op LinkedIn en vervolgens was er een mooie intervisiebijeenkomst met directeuren van een stichting waar dit spontaan als belangrijk onderwerp op tafel kwam. Wat weten we nu al beter vanuit het waarderend perspectief?
 
Om alle potentieel tot bloei te brengen
Is het een oplossing voor gebrek aan inclusiviteit in de maatschappij, vroeg ik mij af? Want uit idealistisch oogpunt zou je kunnen denken dat het belangrijk is om al vroeg in contact te komen met een diversiteit aan mensen en verschillen te leren waarderen. Het blijkt evenwel in de eerste plaats dat inclusiviteit belangrijk is omdat buitensluiting schadelijk is voor mensen. Het ondermijnt je basiszelfvertrouwen en daarmee je ontwikkeling. Je leert beter als je erbij hoort. Met buitensluiting van leerlingen binnen het onderwijssysteem laten we potentieel onbenut, zowel voor het individu als voor de maatschappij. De bedoeling van inclusiever onderwijs is dan ook om het potentieel van alle leerlingen tot bloei te brengen. Dat gebeurt nu niet.
 
Want passend onderwijs is niet passend
Nederland blijkt een van de meest gesegregeerde onderwijssystemen in de wereld te hebben. Tot stand gekomen met de beste bedoelingen, vanzelfsprekend. Om het potentieel van alle kinderen tot bloei te brengen, werd passend onderwijs bedacht. Dat klinkt mooi, doch in de praktijk is dat gebaseerd op normerend onderwijs waarin leerlingen worden ingedeeld in aparte groepjes met aparte trajecten en leerlijnen. Dus passend onderwijs werkt eerder buitensluitend dan includerend door al het maatwerk dat het vraagt. Gek genoeg is het dus niet zo passend. Het idee van inclusiever onderwijs is dat kinderen minimaal 80 procent van het onderwijs collectief horen te kunnen volgen.
 
Het vraagt collectiviteitsdenken
De kracht van collectiever onderwijs is dat het gebruik maakt van collectiviteitsdenken, van gemeenschapsdenken. Je bent een gemeenschap als klas. Je bent samen op reis in je ontwikkeling. Hoe kun je elkaar daarbij helpen? Kinderen leren veel van elkaar en leren door te kopiëren. Dan is het juist helpend als er een diversiteit aan leerlingen is. Een leerling die iets al kan, wil dat graag laten zien. Een leerling die het nog niet kan, wil graag meedoen en het ook leren. Dat zie je al bij iets eenvoudigs als het met elkaar opdreunen van tafels, dat is samen leren door meedoen. Dus bij inclusiever onderwijs gaat het erom dat je het onderwijs zo vormgeeft dat leerlingen elkaar helpen in het leren en er samen beter in worden.
 
En in de leerstand staan
Natuurlijk zal inclusiever onderwijs de nodige weerstand oproepen bij leerkrachten en docenten. Sommigen hebben nu al ‘last’ van een leerling in de klas die voor hen het onderwijsproces verstoort. Of ze weten nu al niet hoe ze het georganiseerd krijgen. Dus bovenop de reeds bestaande gevoelens van onmacht en incompetentie, doet ‘weer iets nieuws’ er een schepje bovenop. Echter komt deze manier van denken voort uit de ervaringen van normerend en passend onderwijs. Hoe zou het zijn als het anders denken van inclusiever onderwijs juist oplossingen biedt voor zaken waar we nu tegenaanlopen? Daarom is het belangrijk dat er verhalen gedeeld worden over de ervaringen waarin het wel werkte en waarom het werkte. Dat maakt zichtbaar wat er potentieel mogelijk is. Daarnaast vraagt het een andere mindset in het onderwijs, want nu overheerst dat er eigenlijk niets mis mag gaan. Terwijl er pas iets nieuws kan ontstaan als het mag mislukken. Dan tonen we het lef om wat te proberen en creëren we gelegenheden voor succesvolle ontdekkingen. Dus voor inclusiever onderwijs is het essentieel dat leerkrachten en docenten in de leerstand staan.
 
Met empathie voor de ander
Het vraagt dan ook om anders te kijken naar die leerlingen waar leerkrachten en docenten nu ‘last’ van hebben. Vaak hebben we het dan over gedrag dat de les verstoort, zoals anderen afleiden, veel aandacht vragen of zelfs boosheid en agressie. Veel van dergelijk gedrag is een uiting van leerfrustratie. Kinderen willen allemaal best leren, dus ook voor hen is het belangrijk dat het helemaal oké is als het even niet lukt. Als leerlingen leren van kopiëren, dan is het fantastisch als de leerkracht of docent het voorbeeld geeft en laat zien hoe het is om in de leerstand te staan. Leren vraagt geduld: het dulden dat het nu even niet lukt en dat het alleen gaat lukken als je doorzet. Dat vraagt ook van leerkrachten en docenten onderzoeken vanuit empathie: hoe is het om jou te zijn? Ga het gesprek aan om de leerling te begrijpen. Dat helpt ook tegen de vooroordelen die in de weg kunnen staan van inclusiever onderwijs. Hoe vaak wordt er bijvoorbeeld onbewust vanuit gegaan dat iemand met een opvallende lichamelijke beperking ook geestelijk beperkt zal zijn? 
 
En respect
Inclusiever onderwijs zal ook de nodige weerstand oproepen bij ouders die niet willen dat hun kind de dupe wordt van andere kinderen in de klas. In sommige klassen speelt dat al, zeker als de leerkracht of docent ook al ‘last’ heeft van een leerling. Wat ouders dan eigenlijk zeggen, is dat zij juist willen dat hun kind gezien wordt en dat het de kans krijgt om naar diens potentieel te leven. Dus ze willen juist dat hun kind geïncludeerd wordt! En dat is het verlangen van alle ouders. Hoe kunnen we dan met ouders op een helpende manier het gesprek aangaan? Wat dat vraagt, is dat we in het onderwijs over alle ouders en kinderen zo praten, dat ze erbij kunnen staan. Inclusiviteit uit zich dus ook in onze taal. Het is de kunst dat aan de ene kant alles er mag zijn en aan de andere kant dat alles wat je zegt voor jou en anderen spreekt.

Zodat we samen met plezier progressie boeken
Uiteindelijk komt het erop neer dat bij inclusief onderwijs ‘het leren’ altijd centraal blijft staan. In hoeverre blijft een kind in de klas in staat om te leren? In hoeverre blijft de leerkracht of docent mogelijkheden zien? En in hoeverre blijft het voor de klas mogelijk om te blijven leren? In hoeverre worden situaties in de klas aangegrepen als collectieve leerervaring, onder andere in hoe we elkaar kunnen helpen? Het is belangrijk om bij momenten stil te staan, zodat je daarna met elkaar sneller verder kunt gaan. In de intervisie met de directeuren werden de 4 P’s genoemd die richting geven aan deze manier van kijken: Present, Plezier, Participatie en Progressie.
 
Wat gaat jou richting geven op weg naar inclusiever onderwijs?

Wij hebben voor jou in ieder geval een waarderende cyclus beschreven die je kunt benutten. Klik hier of op de afbeelding om te downloaden.

Voel je vrij om met ons te delen wat jij waardeert aan dit blog. Leuk als je het ons laat weten via onze website.

Dat is het mooie van je rol als schoolleider. De cultuur en de sfeer in de school zijn in grote mate de weerslag van jouw leiderschap. En als je wilt dat je leerkrachten of docenten in de leerstand staan, dan vraagt dat leiderschap waarbij ‘het leren’ centraal staat. Welk leiderschap dat bij jou is, kun je ontdekken in het programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs. Daarin leer je hoe je vanuit de waarderende cyclus in het klein en in het groot leerprocessen kunt sturen voor iedereen in de organisatie. Je leert hoe je met mensen stil kunt staan bij de verlangens achter negativiteit en problemen en hoe men kan ontdekken wat er allemaal al mogelijk is om dat te realiseren. Je maakt mensen bewust van het potentieel dat er in hen en in de samenwerking zit. Je kunt zowel collectieve processen sturen als individuele aandacht geven op een manier die verbindend werkt. Dus, als je voor de uitdaging staat om inclusiever onderwijs vorm te geven, dan is Waarderend Leiderschap een stijl die daar uitstekend bij past.

Wil je meer weten over het programma? Wat het je biedt en hoe het in elkaar steekt? Dan kun je deze brochure doornemen. Daarnaast kun je het inschrijfformulier downloaden, voor het geval je inderdaad denkt: Ja, dit is het moment!

Het magazine is ook los te bestellen in onze webshop. De prijs van € 14,94 is inclusief bezorgkosten. Daarbij krijg je 12,5 % korting als je er meer dan 1 aanschaft, bijvoorbeeld voor je collega’s in het managementteam. Vanaf 6 exemplaren krijg je zelfs 25% korting, bijvoorbeeld als je er een aan elke directeur in je stichting wilt geven.

Wil je ook onze eerste editie over Waarderend Leiderschap bestellen? Als je voor beide magazines 1 bestelling doet, dan ontvang je een combivoordeel van € 19,95, inclusief bezorgkosten. Bestellen voor dit combivoordeel staat wat lager in onze webshop: https://drivesatschool.nl/magazine/

Agenda

Programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs (WLO)

• Regio Zuidoost-Nederland > Start WLO op vrijdag 13 september 2024: Parkhotel Horst (Limburg)
  
• Regio Noordwest-Nederland > Start WLO op donderdag 19 september 2024: Nieuw Westert in Egmond-Binnen
  
• Regio Zuidwest-Nederland > Start WLO op vrijdag 20 september 2024: StayOkay in Dordrecht
  
• Regio Noordoost-Nederland > Start WLO op donderdag 26 september 2024: De Agnietenberg in Zwolle

Meer informatie vind je in de brochure en op het inschrijfformulier.

Tevens kun je informatie aanvragen over de studiedag Waarderend Teamwerk op basis van drijfveren.

Denk je dat deze e-zine ook voor een ander interessant is? Dan zou het geweldig zijn als je het doormailt. Anderen kunnen zich abonneren via de site www.drivesatschool.nl

Aart Brezet, Cisca Zweers, Leonique van Tol, Andrea van de Rozenberg en Elma Harkema leren leiders in het onderwijs... hoe zij negativiteit in hun organisatie kunnen keren door waarderend leiderschap, zodat hun leerkrachten en leerlingen gaan schitteren.

Aart, Cisca, Leonique, Andrea en Elma kennen uit eigen ervaring in welke positie schoolleiders zitten. Aart is niet alleen coach geweest van diverse schooldirecteuren, leerkrachten en teams; hij heeft het als interim-schoolleider ook daadwerkelijk ondervonden. Gaandeweg heeft Aart de kracht ontdekt van de positieve psychologie. Het is geen ideologie, het is bovenal een praktische invalshoek die werkt! Andrea is leerkracht, bouwcoördinator en adjunct directeur geweest. Daarin heeft zij ervaren hoe belangrijk het is voor leerlingen en medewerkers om aandacht te hebben voor hun kwaliteiten en succeservaringen. Zij heeft zelf het programma Waarderend Leiderschap in het onderwijs doorlopen en dat heeft bij haar het vuur voor de waarderende aanpak aangestoken.

Inmiddels zit het bij Aart, Cisca, Leonique, Andrea en Elma in hun vezels om steeds die kant van de werkelijkheid te belichten waar mensen het meest gelukkig, energiek en gemotiveerd van worden. Juist daarom gaat het hen aan het hart dat in het onderwijs de aandacht zo vaak uit gaat naar wat er niet is, naar de problemen en onmogelijkheden bij kinderen, ouders, leerkrachten en schoolleiders. Als je weet hoe mooi een school kan schitteren wanneer iedereen aandacht heeft voor potentieel en progressie, dan wil je niets anders dan de vaardigheid daarvoor overbrengen aan de leiders in het onderwijs.

Van der Valk Boumanweg 15 - 2352 JA Leiderdorp - Tel: 06-24529318
Bezoekadres: Frambozenweg 1 - 2321 KA Leiden - Tel: 071-5730634

website | | |

Privacyverklaring Drives@School