Wat? Hè? Echt? Ja, maar… zal je wellicht denken. Dat is een hele logische reactie, want we vinden het heel normaal om onszelf en anderen verantwoordelijk te houden voor de gevolgen van de keuzes die we maken. Toch is dat een standaard beoordelingsfout waarmee we te streng zijn voor onszelf en anderen. Dat neemt niet weg dat we wel verantwoordelijk zijn en het is heel bevrijdend om te weten waarvoor dan wel.
 
Het is een standaard beoordelingsfout
Bij het organisatieadviesbureau waar ik gewerkt heb, hielpen wij een kleine twintig jaar geleden de KNVB bij het ontwikkelen van een nieuw en zo objectief mogelijk beoordelingssysteem voor scheidsrechters. Dat bleek zeker nodig, want de manier waarop de scheidsrechters beoordeeld werden, verschilde niet heel erg van de gemiddelde supporter. Door laten spelen bij buitenspel werd bijvoorbeeld zwaarder aangerekend als dat tot een doelpunt leidde dan wanneer er niet gescoord werd. “Dan beoordeel je de scheidsrechter op de kwaliteiten van de voetballer”, stelden wij. Dat opende de ogen dat er heel anders gekeken moest worden. Wij leerden de waarnemers vervolgens sec te kijken naar de reactie van de scheidsrechter op situaties, los van de consequenties van hun besluiten.

Want jij hebt geen directe invloed op het effect
Dat is een van de verhelderende inzichten van Steven Covey. Anders dan we in de natuurkunde leren, is er geen directe relatie tussen jouw actie en de reactie die erop volgt. Er zijn diverse factoren van invloed die buiten jouw invloedssfeer liggen. Zo kan je tegen de één precies hetzelfde zeggen als tegen de ander en het kan toch een verschillend effect hebben, omdat de één anders kijkt en luistert dan de ander. Of twee mensen kunnen hetzelfde tegen jou zeggen en toch vat je het verschillend op, omdat je bij de één hele andere beelden en interpretaties hebt dan bij de ander. De toestand en het referentiekader van de ontvanger bepalen het effect van de boodschap en dat maakt dat je te maken hebt met toevalsfactoren die geheel onbekend zijn.
 
Zelfs als je hele stomme fouten maakt
Toen ik voor de politie selectieassessments deed, heb ik eens een enorme blunder gemaakt. We werkten altijd in oude rapporten om snel te kunnen schrijven. Ik had bij iemand allerlei risico’s gesignaleerd en die duidelijk beschreven. Alleen had ik de positieve eindconclusie laten staan die in het oorspronkelijke rapport stond. Dat ontdekte ik pas toen de personeelsmanager van de betreffende regio belde om te vragen of dat wel klopte. De kandidaat had de rapportage al ontvangen, dus die moest ik gaan bellen om de fout recht te zetten. Deze was het wel opgevallen dat de tekst wat negatief was, maar was zo blij geweest met de positieve conclusie dat hij zijn baan al had opgezegd. Hoewel ik daardoor eerst kramp in mijn maag kreeg, bedacht ik mij al snel: ik ben dan wel verantwoordelijk voor de fout in het rapport, maar ik ben niet verantwoordelijk voor deze keuze van de kandidaat. Hij heeft zelf het risico genomen om zijn baan op te zeggen, terwijl hij nog in de procedure zat en nog niet was aangenomen door de politie.
 
Waar ben je dan wel verantwoordelijk voor?
Bovenstaande situatie en het voorbeeld van het beoordelingssysteem van de scheidsrechters schetsten dat eigenlijk al: je bent verantwoordelijk voor jouw reactie op een situatie. Daar heb je namelijk 100% invloed op. “Maar 95% van ons gedrag is onbewust!”, zullen de nodige mensen zeggen. Dan nog gaat het erom wat je doet met die 5 procent. Je kunt bewust waarnemen. Je kunt je bewust zijn van de manier waarop je kijkt. Je kan bewust kiezen voor een wereldbeeld, voor positieve aannames over mensen en voor de houding waarmee je in de wereld staat. Daarmee beïnvloed je een groot deel van je onbewuste gedrag. Ook al liet ik onbewust een foute zin in de rapportage staan, ik was er wel aanspreekbaar op. Ik had bewust de keuze gemaakt om in een oud rapport te werken en had de bewuste keuze kunnen maken om het zorgvuldiger te checken.
 
We kunnen wel leren van het effect
Het mooie van je verantwoordelijkheid en hoe je reageert op een situatie, is dat het je juist veel vrijheid geeft. Ieder effect op jouw gedrag is namelijk weer een nieuwe situatie waarop jij mag reageren en waarin je iets anders kan proberen. Want Covey leert ons ook: het effect van jouw gedrag wordt bepaald door algemeen geldende natuurwetten. Een belangrijke daarvan is: eerst de ander begrijpen voor jij begrepen kan worden. Dus als het effect van jouw gedrag onbedoeld of onverwacht is, dan is dat een nieuwe kans om de ander beter te gaan begrijpen. Hoe de ander reageert, zegt namelijk iets over die ander en je kan er bewust voor kiezen om dat nader te onderzoeken. Dus je hebt alle vrijheid om net zo lang door te gaan tot je begrijpt welke principes het effect bepalen. Doorzettingsvermogen en nieuwsgierigheid zijn wellicht je belangrijkste verantwoordelijkheden, juist bij fouten en moeizame processen. We blijven verantwoordelijk om te onderzoeken en daarvan te leren.

Wat is het effect op jou bij dit artikel? Leuk als je het ons laat weten via onze website.

Dat doen wij in het programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs. Daar leer je hoe je de aandacht kan richten op de belevingswereld van de ander. Daarmee leer je niet alleen de ander beter te begrijpen, medewerkers leren bovenal zichzelf beter te begrijpen en ontdekken de factoren die hen effectiever maken. Moeizame processen worden dan heel makkelijk, want doorzetten en leren wordt er leuker van. Hoe gaaf is dat!
 
Er start nog een groep op 9 juni in Soesterberg, waar mensen zich nog op de valreep bij aan kunnen sluiten. Als je dat graag wilt, reageer dan direct met een reply op deze nieuwsbrief.
 
Natuurlijk mag je ook in het nieuwe schooljaar in september beginnen. Er start dan een groep in Soesterberg en één in de omgeving van Dordrecht. We weten dat er de nodige belangstelling is, dus het is aan te raden om je nu al in te schrijven. Voor meer informatie en het inschrijven, klik op de ze link.

Voor mensen die nog niet hebben ervaren hoe Waarderend Leiderschap werkt, verzorgen wij interactieve online workshops:

In de eerstvolgende gaan we in op de manier waarop je weerstand in de onderwijsontwikkeling kan keren en mensen in de leerstand kan krijgen door jouw nieuwsgierigheid en doorzettingsvermogen. Dan ga je ervaren hoe wij leren leuk en energiegevend maken. Dat kun je allemaal meekrijgen in de workshop van maandag 17 mei. Van 13:00 tot 15:00 gaan we in op het thema: “Waarderend Leiderschap: van Weerstand naar Leerstand”. Daarvoor kun je je aanmelden via deze link. 

In de laatste workshop van dit schooljaar gaan we in op de werkdrukbeleving in het onderwijs. Ook daarin bepaalt het referentiekader en de beleving van de ander hoe die zaken ziet en ervaart. Het goede nieuws is dat jij dat met jouw reactie heel makkelijk kan beïnvloeden door de focus te verleggen. Met jouw nieuwsgierigheid kan je mensen laten ontdekken welke principes bij hen werken om vooral plezier in het werk te hebben en hoe zij met andere keuzes en reacties daar zelf invloed op uit kunnen oefenen.
Als je wilt weten hoe dat werkt dan is de workshop: “Minder hard werken, meer resultaat: het effect van Waarderend Leiderschap op werkdruk” aan te bevelen. Deze wordt op woensdag 23 juni van 14:00 tot 16:15 uur verzorgd door Andrea. Je kunt je aanmelden via deze link.

En nu is het ook los te bestellen in onze webshop. De prijs van € 14,94 is inclusief bezorgkosten. Daarbij krijg je 12,5 % korting als je er meer dan 1 aanschaft, bijvoorbeeld voor je collega’s in het managementteam. Vanaf 6 exemplaren krijg je zelfs 25% korting, bijvoorbeeld als je er een aan elke directeur in je stichting wilt geven.

Agenda

Workshops

• Online Workshop "Waarderend Leiderschap: van Weerstand naar Leerstand". Maandag 17 mei 2021 van 13:00 tot 15:00 uur. Klik hier voor meer informatie.
• Online Workshop “Minder hard werken, meer resultaat: het effect van Waarderend Leiderschap op werkdruk.” Woensdag 23 juni van 14:00 tot 16:15 uur. Klik hier voor meer informatie.

Programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs

• Start woensdag 9 juni > Er zijn al 5 aanmeldingen voor dit programma en gaat definitief door, locatie Soesterberg. De tweede dag is op maandag 5 juli. Laat het ons weten als je nog wilt aansluiten bij deze groep. Stuur een reply op deze mailing, dan zenden we je meer informatie toe.
• Regio Midden-Nederland > Start donderdag 16 september 2021: Kontakt der Kontinenten in Soesterberg
• Regio Zuidwest-Nederland > Start vrijdag 17 september 2021: Stayokay Dordrecht
• Mocht je liever in januari 2022 willen starten? Laat het ons dan even weten.

Meer informatie vind je in de brochure en op het inschrijfformulier.

Tevens kun je informatie aanvragen over de studiedag Waarderend Teamwerk op basis van drijfveren.

Het programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs is als formeel aanbod opgenomen voor herregistratie in het Schoolleidersregister PO bij de professionaliseringsthema's 'Verandermanagement' en 'Visiegestuurd onderwijs' en heeft een waardering van 35 punten.

Denk je dat deze e-zine ook voor een ander interessant is? Dan zou het geweldig zijn als je het doormailt. Anderen kunnen zich abonneren via de site www.drivesatschool.nl

Aart Brezet en Andrea van de Rozenberg leren leiders in het onderwijs...
hoe zij negativiteit in hun organisatie kunnen keren door waarderend leiderschap, zodat hun leerkrachten en leerlingen gaan schitteren.

Aart en Andrea kennen uit eigen ervaring in welke positie schoolleiders zitten. Aart is niet alleen coach geweest van diverse schooldirecteuren, leerkrachten en teams; hij heeft het als interim-schoolleider ook daadwerkelijk ondervonden. Gaandeweg heeft Aart de kracht ontdekt van de positieve psychologie. Het is geen ideologie, het is bovenal een praktische invalshoek die werkt! Andrea is leerkracht, bouwcoördinator en adjunct directeur geweest. Daarin heeft zij ervaren hoe belangrijk het is voor leerlingen en medewerkers om aandacht te hebben voor hun kwaliteiten en succeservaringen. Zij heeft zelf het programma Waarderend Leiderschap in het onderwijs doorlopen en dat heeft bij haar het vuur voor de waarderende aanpak aangestoken.

Inmiddels zit het bij Aart en Andrea in hun vezels om steeds die kant van de werkelijkheid te belichten waar mensen het meest gelukkig, energiek en gemotiveerd van worden. Juist daarom gaat het hen aan het hart dat in het onderwijs de aandacht zo vaak uit gaat naar wat er niet is, naar de problemen en onmogelijkheden bij kinderen, ouders, leerkrachten en schoolleiders. Als je weet hoe mooi een school kan schitteren wanneer iedereen aandacht heeft voor potentieel en progressie, dan wil je niets anders dan de vaardigheid daarvoor overbrengen aan de leiders in het onderwijs.

Van der Valk Boumanweg 15 - 2352 JA Leiderdorp - Tel: 06-24529318
Bezoekadres: Frambozenweg 1 - 2321 KA Leiden - Tel: 071-5730634

website | | |

Privacyverklaring Drives@School