Natuurlijk wil je sturen op doelen
Als leider heb je vanzelfsprekend doelen voor ogen. Er zijn allerlei zaken die je wilt bereiken in je organisatie. Die doelen kan je in je eentje zelden bereiken, dus in de meeste gevallen is het nodig om het anderen in handen te geven. Omdat je met professionals te maken hebt, wil je ze vrijlaten in de manier waarop ze de doelen realiseren. Het zijn vaklui, dus lijkt het logisch dat je je kan beperken tot het schetsen van wat je wilt. En dan ga je ervan uit dat die medewerker, die werkgroep of die commissie met een resultaat komt dat aan jouw verwachtingen voldoet… en dat is helaas niet altijd het geval.
Je handen kunnen gaan jeuken
Zo kan het zijn dat je veel te weinig vooruitgang ziet in de ontwikkelingen of dat hetgeen inhoudelijk geproduceerd wordt niet aansluit bij wat jij graag wilt zien. Dan bestaat de neiging om je ermee te gaan bemoeien. Als je de touwtjes weer in handen gaat nemen, voelen medewerkers dat vaak als een beperking van hun autonomie. Het wordt ontvangen als kritiek en dat roept weerstand op. “We mochten het zelf vormgeven en nu is het ineens niet goed? Doe het dan ook maar zelf!” Bemoeienis leidt vaak tot gevoelens van incompetentie en onmacht. Kortom, het leidt tot gedoe.
Suggesties werken vaak averechts
Veel leiders in het onderwijs komen zelf uit de praktijk. Dat betekent dat je ook veel ideeën hebt over hoe zaken anders en beter kunnen. Als onze handen gaan jeuken, maar we willen de professionals toch vrijlaten, dan kan de behoefte ontstaan om suggesties te doen en tips te geven. Alleen wordt dat vaak anders ontvangen dan hoe jij het bedoelt, alleen al omdat jij de leidinggevende bent. Suggesties worden door jouw positie eerder ontvangen als een opdracht in plaats van een keuze. Dat kan leiden tot weerstand. Of tot het klakkeloos uitvoeren van jouw idee, wat zelden leidt tot succes als het niet eigen wordt gemaakt door een zelfstandig denkproces. Hoe kan je dan wel de professional autonoom laten functioneren en toch sturing geven?
Autonomie vraagt sturing op het proces
Als we het heel eenvoudig maken, dan zijn de professionals autonoom als het gaat om de inhoud en dan heb jij de touwtjes van het proces in handen, dusdanig dat je vrij zeker weet dat het met die inhoud wel goed komt en de doelen gerealiseerd worden. Om het concreet te maken, een schoolleider had aan een docent gevraagd om een nieuwe lessencyclus te ontwikkelen om een bestaande te vervangen. Het klinkt logisch dat je zoiets in handen kan leggen van een professional. Dat vindt zo’n docent ook en die gaat er in eerste instantie enthousiast mee aan de slag. Tot het moment dat hij of zij ergens vastloopt en dat niet durft toe te geven, want je wilt niet als minder deskundig beoordeeld worden. Je helpt zowel jezelf als de medewerker echter het beste als je de eerste stappen van het proces samen doorloopt. |
