Inleiding
Onlangs kwam tijdens een intervisiegesprek naar voren dat een van de deelnemers een prettig gesprek had geleid binnen haar team. In een vergadering waren de onderlinge verwachtingen uitgesproken en dat had de lucht geklaard. Iedereen was blij omdat de bijeenkomst veel helderheid had gebracht. Het was een belangrijke stap naar meer werkplezier. Tegelijkertijd merkte ik dat mij ook een ongemakkelijk gevoel bekroop bij het woord ‘verwachtingen’. Dat verraste mij enerzijds. Aan de andere kant gaf het ook weer een mooi nieuw inzicht.
Wat je niet communiceert bestaat niet
Ik reageerde ook enthousiast op het verhaal van de deelnemer, omdat ik vaak zeg: “De weg naar de hel is geplaveid met onuitgesproken verwachtingen.” Dat is gebaseerd op mijn ervaring dat het aan de basis ligt van veel conflicten. Mensen zijn dan teleurgesteld in wat een ander gedaan heeft, of vaak juist nagelaten heeft. Terwijl zij nooit duidelijk zijn geweest in hun verwachting naar de ander toe. Daarmee creëer je je eigen teleurstelling. Mensen kunnen niet in je hoofd kijken en ‘aanvoelen’ gaat ook vaak genoeg mis omdat het op je eigen ervaring is gebaseerd en niet op die van de ander. Wat dat betreft is het adagium heel eenvoudig: alles wat je niet communiceert, bestaat niet voor de ander.
Een aan zekerheid grenzende voorspelbaarheid
Een verwachting is een voorspelling met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid. Denk maar aan de weersverwachting. We rekenen erop en kunnen best teleurgesteld zijn als het niet uitkomt. Zelfs bij een code rood die mee lijkt te vallen, wordt geklaagd over de onnodige paniek die gezaaid is en de maatregelen die genomen zijn. Een verwachting die jij van een ander hebt, is een voorspelling van diens acties, waarbij je vrij zeker bent dat het gaat gebeuren. Dus wat dat betreft is het niet vreemd dat verwachtingen vaak niet worden uitgesproken, want dat is toch logisch? Ware het niet dat de verschillende vormen van menselijke logica even divers zijn als het weer.
Dat maakt het ook een beetje raar om uit te spreken
Dat een verwachting een voorspelling is van iemands gedrag op basis van jouw logica, maakt het ook een beetje vreemd om uit te spreken. Daarmee zeg je dat de ander iets moet gaan doen omdat jij dat belangrijk vindt. Feitelijk leg je daarmee iets op. Daar komt dat ongemakkelijke gevoel van mij vandaan. Met een verwachting laat je iemand niet vrij in zijn keuze en ontken je onbedoeld diens autonomie. Dat maakt dat verwachtingen ook weerstand kunnen oproepen. Dat herken je vast wel als schoolleider, als jij geconfronteerd wordt met de verwachtingen van je medewerkers.
|
